Mức vi phạm bản quyền cao khiến nhà đầu tư e ngại

Ông Vũ Mạnh Chu.

Tình trạng vi phạm bản quyền phần mềm ở Việt Nam trong thời gian qua đang làm các công ty sản xuất phần mềm và các nhà quản lý đau đầu khi tỷ lệ vi phạm vẫn còn ở mức cao và ý thức tôn trọng bản quyền của người dân chưa có nhiều chuyển biến.

Mới đây, Cục Bản quyền tác giả Việt Nam, Thanh tra Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch và Liên minh Phần mềm Doanh nghiệp (BSA) đã tổ chức chiến dịch tuyên truyền, vận động nhằm nâng cao ý thức của doanh nghiệp kinh doanh phần mềm trong việc tôn trọng bản quyền phần mềm. Chiến dịch này được xem là một nỗ lực của Chính phủ nhằm thực hiện các điều cam kết về việc chống vi phạm bản quyền phần mềm và giảm tỷ lệ vi phạm từ 85% xuống 60% vào năm 2015.

Thời báo Vi tính Sài Gòn đã trao đổi với ông Vũ Mạnh Chu, Cục trưởng Cục Bản quyền tác giả, về những vấn đề nói trên.

Đánh giá về tình trạng vi phạm bản quyền phần mềm ở Việt Nam trong thời gian qua, ông nhận xét như thế nào?

- Bản quyền phần mềm là một trong 12 loại hình bảo hộ quyền tác giả được công nhận và bảo vệ tại Việt Nam. Hiện chúng ta đã có một hệ thống pháp luật đồng bộ và tương thích với pháp luật quốc tế nhằm bảo vệ bản quyền phần mềm. Trong thực tế, chúng ta đã thực thi luật có hiệu quả và có một số bước tiến mới song phải thừa nhận rằng những bước tiến ấy còn rất chậm, chưa đạt được như mong muốn của Chính phủ và các doanh nghiệp sản xuất phần mềm.

Ở khối Chính phủ, việc tôn trọng bản quyền phần mềm được thực thi một cách nghiêm túc khi nhà nước ký kết nhiều bản thỏa thuận mua bản quyền với các doanh nghiệp phần mềm. Trong khi đó, việc vi phạm bản quyền phần mềm ở người sử dụng cuối và các doanh nghiệp sản xuất, trong đó có doanh nghiệp kinh doanh máy tính, lại diễn ra khá phổ biến.

Kết quả thanh tra trong những năm gần đây cho thấy việc tuân thủ pháp luật về bản quyền phần mềm ở khối doanh nghiệp đã được cải thiện rõ rệt, trong khi tỷ lệ vi phạm ở khối người tiêu dùng lại tăng nhanh do tốc độ tăng trưởng nhanh của máy tính cá nhân.

Kết quả điều tra của hãng nghiên cứu thị trường IDC (Mỹ) cho thấy trong năm 2009, tỷ lệ tăng trưởng của khối máy tính cá nhân lên tới 41% và hầu hết các máy này đều cài đặt phần mềm không có bản quyền.

Năm 2010, Thanh tra Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã phối hợp với Cục Cảnh sát Phòng chống tội phạm công nghệ cao (C15) thuộc Bộ Công an và các lực lượng liên ngành khác tiến hành 111 cuộc thanh tra về bản quyền phần mềm máy tính trên toàn quốc và phát hiện được tỷ lệ vi phạm lên tới 97- 98%. Đây là một tỷ lệ vi phạm cao và có ảnh hưởng trực tiếp đến môi trường đầu tư trong nước khi có nhiều nhà đầu tư, trong đó có doanh nghiệp phần mềm, đang xem xét đến việc nếu Việt Nam không giảm tỷ lệ vi phạm bản quyền phần mềm và không bảo vệ được quyền lợi chính đáng của họ thì họ buộc lòng phải tính lại bài toán đầu tư vào nước ta.

Vậy, để giảm tỷ lệ vi phạm bản quyền phần mềm cơ quan chức năng đã làm gì, thưa ông?

- Ngoài việc áp dụng các chế tài của Luật đã ban hành thì hoạt động tuyên truyền vẫn là một giải pháp cần được đẩy mạnh. Cụ thể, chiến dịch tuyên truyền năm nay sẽ bám sát các điểm bán máy vi tính tại Hà Nội và TPHCM.Chúng tôi cho rằng những điểm cung cấp máy vi tính đóng một vai trò rất quan trọng trong cuộc chiến đẩy lùi nạn vi phạm bản quyền phần mềm. Nếu các nhà cung cấp nghiêm túc chấp hành Luật Sở hữu trí tuệ, không cài sẵn hoặc hỗ trợ cài đặt các phần mềm không có bản quyền vào máy tính khi bán cho người sử dụng thì dần dần người sử dụng sẽ thay đổi nhận thức, từ bỏ thói quen sử dụng phần mềm không có bản quyền… Việc cài đặt sẵn phần mềm không có bản quyền vào máy tính để bán cho khách hàng là một hành vi khuyến khích người mua sử dụng phần mềm lậu vì nhiều khách hàng không biết là họ đã mua phải máy tính có cài đặt sẵn phần mềm vi phạm bản quyền.

Riêng đối với khối người tiêu dùng, mục tiêu giảm tỷ lệ vi phạm bản quyền phần mềm sẽ thực hiện theo từng bước. Trước tiên là việc tuyên truyền, vận động các nhà cung cấp máy tính tôn trọng bản quyền phần mềm. Tiếp đó, nếu các doanh nghiệp kinh doanh máy tính này vẫn không tự giác chấp hành thì sẽ thực thi các biện pháp mạnh và xử phạt nghiêm khắc hơn.

Bản thân doanh nghiệp phải làm gì để tự bảo vệ mình trước tình trạng vi phạm bản quyền như hiện nay, thưa ông?

- Trong cuộc chiến chống vi phạm bản quyền phần mềm, các doanh nghiệp sản xuất phần mềm là chịu thiệt hại nặng nề nhất. Hơn ai hết họ phải tự bảo vệ quyền lợi của mình bởi vì luật pháp đã trao vào tay họ những quyền tự bảo vệ mình. Về mặt kỹ thuật, tôi cho rằng họ nên áp dụng những biện pháp công nghệ mới nhất nhằm bảo vệ bản quyền không bị xâm hại, đó là cách tránh nguy cơ bị xâm phạm bản quyền hữu hiệu nhất. Khi doanh nghiệp đã bị xâm hại thì cần phối hợp với các cơ quan nhà nước có trách nhiệm để bảo vệ quyền lợi của chính mình.

Tôi vẫn muốn nhấn mạnh rằng, hơn ai hết các doanh nghiệp phần mềm phải là người có trách nhiệm tự bảo vệ mình trước khi cần đến sự giúp đỡ của các cơ quan nhà nước.

(Theo Thời báo kinh tế Sài Gòn)